Σφίγγα
H σφίγγα είναι έντομο, υμενόπτερο και κεντροφόρο
Οι σφίγγες έχουν ελάχιστο τρίχωμα και είναι πολύ έντονα χρωματισμένες. Μοιάζουν πάνοπλες συγκριτικά με τις μέλισσες και είναι κυνηγοί άλλων εντόμων, μεταξύ αυτών και των μελισσών. Η σφήκα, σε αντίθεση με την μέλισσα, επιβιώνει μετά από ένα τσίμπημα λόγω του διαφορετικού κεντριού που διαθέτουν Κάνουν κι αυτές κοινωνίες αλλά κατά πολύ μικρότερες. Οι φωλιές τους μοιάζουν ως προς τα εξάγωνα κελλιά αλλά είναι γκρίζες και θυμίζουν χαρτόνι.
Τις χτίζουν σε απρόβλεπτες θέσεις, ακόμα και εντελώς κατακόρυφα, και ανάλογα το είδος των σφηκών διαφέρουν σε σχήμα. Δεν είναι απαραίτητα επιθετικά έντομα, αλλά επειδή οι επαφές τους με τον άνθρωπο είναι πιο συχνές από ότι του ανθρώπου με τις μέλισσες (εκτός βέβαια από τους μελισσοκόμους), τα τσιμπήματα είναι και αυτά πιο Τρώνε σκουπίδια απομεινάρια φαγητών και νεκρά ζώα ,.σε αντίθεση με την μέλισσα η οποία δεν θα έρθει στο τραπέζι μας όταν τρώμε σχεδόν ποτέ και βέβαια δεν θα πάει σε κάποιο νεκρό ζώο.
Κατηγοριοποίηση
Δύο είναι οι κύριες κατηγορίες που εμπίπτουν τα διάφορα είδη σφίγγας: οι απόμερες σφίγγες και οι κοινωνικές σφίγγες. Οι ενήλικες απόμερες σφίγγες ζουν γενικά και λειτουργούν μόνες τους και οι περισσότερες δεν κατασκευάζουν τις φωλιές. Σε αντίθεση, οι κοινωνικές σφίγγες υπάρχουν στις αποικίες αριθμώντας αρκετές χιλιάδες, είναι ισχυρές, χτίζουν μια φωλιά και σε μερικές περιπτώσεις δεν είναι όλη η αποικία ικανή προς αναπαραγωγή. Γενικά η βασίλισσα και οι αρσενικές σφίγγες μπορούν να ζευγαρώσουν, ενώ η πλειοψηφία των αποικιών αποτελείται από στειρωμένες θηλυκές εργαζόμενες.
Χαρακτηριστικά
Πρέπει να παραδεχθούμε ότι οι σφίγγες συνεισφέρουν πολλά στην εξισορρόπηση των ειδών στη φύση. Σχεδόν για κάθε είδος εντόμων παρασίτων, αντιστοιχεί ένα είδος σφιγγών, που είναι αρπακτικό ή παράσιτο επάνω σε αυτό. Οι παρασιτικές σφήκες επίσης όλο και περισσότερο χρησιμοποιούνται στο γεωργικό έλεγχο παρασίτων, δεδομένου ότι ασκούν περιορισμένη επίδραση στις συγκομιδές. Οι σφίγγες αποτελούν επίσης ένα σημαντικό μέρος της τροφικής αλυσίδας.
Αυτά είναι κάποια γενικά στοιχεία για την τρομερή σφίγγα. Σύντομα θα αναρτηθεί ενδελεχής σύγκριση της σφίγγας με την μέλισσα.
Το όνομα Αχερόντεια ή Νεκροκεφαλή αναφέρεται και στα τρία είδη (Α. Atropos, Α. Styx και Α. Lachesis) του σκόρου του γένους Acherontia. Το πρώτο από αυτά εμφανίζεται κατά κύριο λόγο στην Ευρώπη, ενώ τα δύο τελευταία είναι της Ασίας. Αυτοί οι σκώροι είναι εύκολα διακριτοί από το σχέδιο ανθρώπινου κρανίου στο πίσω μέρος του θώρακα. Και τα τρία είδη είναι αρκετά παρόμοια σε μέγεθος, χρώμα, και στον κύκλο της ζωής.
Έχουν πολλά ασυνήθιστα στοιχεία. Και τα τρία είδη έχουν τη δυνατότητα να εκπέμπουν ένα δυνατό τρίξιμο αν ενοχλούνται. Ο ήχος που παράγεται από την αποβολή του αέρα από το φάρυγγα, που συχνά συνοδεύονται από τρεμόπαιγμα των έντονων χρωμάτων στην κοιλιακή χώρα σε μια νέα προσπάθεια να αποτρέψουν τα αρπακτικά ζώα. Και τα τρία είδη συνήθως παρατηρούνται σε κυψέλες κατά τη διάρκεια επιδρομών στα διάφορα είδη μελισσών για το μέλι!
Η Αχερόντεια Άτροπος κάνει επιθέσεις μόνο σε αποικίες της γνωστής Δυτικής μέλισσας, Apis mellifera. Μπορούν να μετακινηθούν μέσα στις κυψέλες ανενόχλητοι επειδή μιμούνται το άρωμα των μελισσών.
Ανάπτυξη
Τα αυγά τοποθετούνταΙ μεμονωμένα σε παλαιά φύλλα του φυτού ξενιστή και είναι πράσινα ή γκρι-μπλε. Δεν υφίσταται περιορισμός για κανένα από τα τρία είδη σε μία μόνο οικογένεια του φυτού ξενιστή. Οι προνύμφες είναι χοντρές, φθάνοντας τα 130 mm, με ένα κέρατο στην ουρά. Και τα τρία είδη έχουν τρία χρώματα στις προνύμφες: κατά κανόνα, πράσινο, καφέ και κίτρινο. Προνύμφες δεν μετακινούνται πολύ, και θα κάνουν χτυπήσουν τα σαγόνια τους ή ακόμα και θα δαγκώσουν αν απειλούνται. Όταν ενηλικιωθούν χώνονται στο χώμα και σκάβουν ένα θάλαμο για το κουκούλι της νύμφης.
Πολιτισμός
Το σχήμα του κρανίου βοήθησε αυτά τα λεπιδόπτερα, ιδιαίτερα την Atropos Α., να κερδίσουν μια αρνητική φήμη, όπως οι ενώσεις με το υπερφυσικό και το κακό. Αυτοί οι σκώροι έχουν περίοπτη θέση και εμφανίζονται στην τέχνη, όπως η Γερμανός καλλιτέχνης Sulamith Wülfing, και ταινίες όπως το Un Chien Andalou (από Μπουνιουέλ και Νταλί) και Η Σιωπή των Αμνών, και το artwork του ιαπωνικού συγκροτήματος Sigh’s Hail Horror Hail. Επίσης, αναφέρονται στο κεφάλαιο 21 του Dracula του Bram Stoker. Τα ονόματα των ειδών Atropos, Styx και Lachesis όλα σχετίζονται με το θάνατο. Το πρώτο αναφέρεται στο μέλος από τις τρεις Μοίρες που κόβει τα νήματα της ζωής όλων των όντων στην ελληνική μυθολογία. Το δεύτερο στο ποτάμι των νεκρών, επίσης, στην ελληνική μυθολογία. Και η τελευταία αναφέρεται στην Μοίρα που παραχωρεί το ακριβές ποσό της ζωής σε ένα ον. Επιπλέον, το όνομα του γένος Αχερόντεια προέρχεται από τον Αχέροντα, ένα ποτάμι στην Ελλάδα που πίστευαν στην Ελληνική Μυθολογία είναι ένας παραπόταμος του ποταμού της Στυγός.
Η Αχερόντεια για τη μελισσοκομία
Τις βραδινές ώρες, κάνει έφοδο στα μελίσσια, μπαίνει στην κυψέλη και τρώει όσο μέλι μπορεί κάθε φορά. Τρώει έως και μια κουταλιά του γλυκού όταν εισέλθει στην κυψέλη.
Επειδή είναι αρκετά μεγάλη σε μέγεθος, (μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 9cm), το μελίσσι όπως είναι φυσικό τρομοκρατείται κι όταν το πρόβλημα είναι μεγάλο, με αρκετές Αχερόντιες δηλαδή, εγκαταλείπει την κυψέλη και “μην το είδατε μην το απαντήσατε”.
Ακόμα κι αν δεν φύγει το μελίσσι μας όμως όταν ενοχλείται όλη τη νύχτα από αυτές τότε είναι διαπιστωμένο ότι την επόμενη μέρα δεν δουλεύει σωστά και είναι πολύ επιθετικό.
Αν κάποιος δεν μπορεί να πάει βραδινές ώρες στο μελισσοκομείο του ώστε να ελέγξει αν αυτό δέχεται επιθέσεις από Αχερόντειες, ένα σίγουρο σημάδι είναι αν την ημέρα δει πολλές κηλίδες πρόπολης στην σανίδα πτήσεως.
Αυτό συμβαίνει γιατί τα κορίτσια μας μη μπορώντας να θανατώσουν εύκολα τον μεγάλο εχθρό πέφτουν όλες μαζί πάνω του και τον εξοντώνουν χτίζοντας τον στην κυριολεξία με πρόπολη.
Αυτό γίνεται για δυο λόγους:
πρώτον για να την ακινητοποιήσουν και
δεύτερον για να την βαλσαμώσουν προκειμένου να μην γίνει εστία μικροβίων μετά τον θάνατό της.
Φυσικά όταν η Αχερόντεια πεθαίνει φροντίζουν να της πάρουν πίσω το μέλι που αυτή τους έκλεψε ανοίγοντας την κοιλιά της.\
Η αντιμετώπιση της ευτυχώς είναι αρκετά εύκολη.
Καλό είναι να έχουμε δυνατά μελίσσια ώστε να αντιμετωπίζουν τέτοιους κινδύνους αλλά επειδή αυτό δεν μπορεί να συμβαίνει πάντα αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να μικρύνουμε την είσοδο ώστε να μην μπορεί να περάσει μέσα.
Τα μεταλλικά ή πλαστικά πορτάκια που περιορίζουν το άνοιγμα στο μέγεθος της μέλισσας εμποδίζουν την είσοδο σε ανεπιθύμητους και δεν ενοχλούν ιδιαιτέρως τις μέλισσες
Παλιότερα όταν σε κάποια περιοχή υπήρχαν πολλές Αχερόντειες οι μελισσοκόμοι αναγκάζονταν και φόρτωναν τα μελίσσια τους κι άλλαζαν περιοχή.
Τώρα όμως με τα πορτάκια δεν έχουμε τέτοια προβλήματα ούτε εμείς ούτε τα μελίσσια μας.
Το πρόβλημα με τις Αχερόντειες εμφανίζεται από τέλος Μαΐου έως τέλος Οκτωβρίου.
Μελισσοφάγος Merops Apiaster
Ο Μελισσοφάγος είναι ίσως το ομορφότερο πτηνό που επισκέπτεται την χώρα μας. Ανήκει στα κορακιόμορφα πτηνά ομοιάζοντας κυρίως, με την Αλκυώνη και την Χαλκοκουρουνα και έρχεται στην Ελλάδα τον Απρίλιο για να αναπαραχθεί και φεύγει τον Σεπτέμβριο με προορισμό θερμότερα κλίματα.
Το μεγεθός του κυμαίνεται απο 20 έως 28 cm, ενώ το ράμφος του είναι μακρύ ίσιο και ισχυρό/
Το βασικό χαρακτηριστικό του είναι το πυκνό και πολύχρωμο φτερωμά του, στο οποίο διακρίνονται το κόκκινο, το μαύρο, το πράσινο, το μπλέ, το κίτρινο και το λευκό χρώμα. Πραγματικά, πρόκειται για μια πανδεσία χρωμάτων σε ένα και μόνο πτηνό. Το ράμφος του είναι μακρύ και ισχυρό.
Ο Μελισσοφάγος προτιμά περιοχές με θάμνους και λίγα δέντρα, ξέφωτα μέσα στο δάσος, καθώς και περιοχές κοντά σε λίμνες και ποτάμια.
Ως εντομοφάγο πτηνό τρέφεται με μεγάλα έντομα και μέλισσες τις οποίες πιάνει σε μεγάλους αριθμούς κατά την περιοδο της σμηνουργίας ενώ πεταει. Το μακρύ ράμφος του το βοηθάει να αποφεύγει τα τσιμπίματα απο τις μέλισσες. Ταυτόχρονα, έχει αναπτύξει μηχανισμούς απομάκρυνσης του κεντριού σκουπίζοντάς το στα κλαδιά των δέντρων.
Κατά την περίοδο αναπαραγωγής, φτιάχνουν τις φωλιές τους στο έδαφος σκάβοντας σε πλαγιές, όχθες ποταμών και αμμόλακους. Γεννούν 6-7 αυγά τα οποία κλωσάνε και το θυλικό και το αρσενικό
Ο μεγαλύτερος εχθρός του Μελισσοφάγου είναι το φίδι το οποίο, μπαίνει στις φωλιές τους τρώει τα αυγά τους και εν συνεχεία παραμένει μέσα περιμένοντας και τους γονείς, τους οποιους τρώει επίσης.