Οι τιμές των λιπασμάτων εξαρτώνται από την προσφορά και την ζήτηση καθώς και το κόστος παραγωγής. Το 2021 είχαμε ήδη αρκετά υψηλές τιμές ωστόσο με την πάροδο του χρόνου οι τιμές πλέον είναι στα ύψη.
Τι καθορίζει τις τιμές στα λιπάσματα?
Που οφείλεται αυτή η άνοδος?
Γιατί το βάρος στην τιμή είναι τόσο μεγάλο?
Οι βασικοί λόγοι:
1: “Ζήτηση λιπασμάτων”
Από την έναρξη της πανδημίας covid-19 άρχισε η άνοδος στη ζήτηση των λιπασμάτων ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η επισιτιστική ασφάλεια των κρατών, με συνέπεια να δημιουργείται σιγά σιγά ένα χάος όσον αφορά τη ζήτηση.
Η μεγάλη ζήτηση για την αύξηση των καλλιεργούμενων στρεμμάτων, την αύξηση της παραγωγής για την ικανοποιητική παραγωγή κάθε κράτους είχε ως συνέπεια την άνοδο της ζήτησης.
2: “Τέλος ο ανεφοδιασμός”
Λόγω αρκετά μεγάλων εξόδων για την παραγωγή την τυποποίηση λιπασμάτων στην αγορά είχε ως συνέπεια αρκετά εργοστάσια να κλείνουν με συνέπεια να δημιουργηθεί ένα ακόμη πλήγμα.
3: “Στα ύψη οι τιμές των πρώτων υλών”
Η παραγωγή αζωτούχων λιπασμάτων απαιτεί ενέργεια.
Οι ελλείψεις σε φυσικό αέριο, οι οποίες οδήγησαν σε εκτίναξη των τιμών ενέργειας, συρρικνώνουν τα κέρδη ορισμένων από τους μεγαλύτερους βιομηχανικούς ομίλους στην Ευρώπη, όπως αναφέρει σχετικά σε δημοσίευμά του το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg. Και όλος ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων κλονίζει τη νεότευκτη ανάκαμψη στην Ευρώπη.
Ο γερμανικός κολοσσός της BASF, ο οποίος σημειωτέον παράγει σε ποσοστό 80% τη δική του ενέργεια, δηλώνει ότι αδυνατεί να αντιμετωπίσει πλήρως τις συνέπειες από τις τιμές-ρεκόρ του ηλεκτρικού ρεύματος. Η Aurubis, η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής και ανακύκλωσης χαλκού στη Γηραιά Ηπειρο, ανέφερε ότι το ενεργειακό κόστος ήδη πιέζει την κερδοφορία της και θα εξακολουθήσει να επιβαρύνει τα περιθώρια κερδών έως την εκπνοή του 2021. Στη δε Βρετανία η κατάσταση είναι τόσο άσχημη ούτως ώστε μεγάλη επιχείρηση λιπασμάτων υποχρεώθηκε να κλείσει δύο εργοστάσιά της, ενώ και μια ομόλογή της στη Νορβηγία ανακοίνωσε πως θα μειώσει την παραγωγή της.
Οι τιμές φυσικού αερίου στη Γηραιά Ηπειρο έχουν υπερτριπλασιαστεί φέτος, ενώ το ηλεκτρικό ρεύμα σχεδόν διπλασιάστηκε λόγω ελλιπών προμηθειών. «Εάν οι λογαριασμοί φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος πρόκειται να ακολουθούν ανοδική πορεία και μόνον, τότε προφανώς θα τρωθούν οι καταναλωτές ως προς τις δαπάνες τους και οι βιομηχανίες ως προς την κατανάλωσή τους», παρατήρησε ο Ογκαν Κόουζ, γενικός διευθυντής της Accenture.
Η νορβηγική χημική βιομηχανία λιπασμάτων Yara International δήλωσε ότι πρόκειται να περικόψει κατά σχεδόν 40% την παραγωγή της σε αμμωνία λόγω του ακριβού φυσικού αερίου, ενώ την Τετάρτη η βρετανική εταιρεία λιπασμάτων CF Ιndustries Holdings ανακοίνωσε τη διακοπή λειτουργίας της σε δύο μονάδες της, στο Μπίλιγκχαμ και το Ινς. «Η εκτίναξη των τιμών ενέργειας έχουν εκτοξεύσει και τις δαπάνες για τις επιχειρήσεις, επιφέροντας βλάβες στις δραστηριότητές τους», παρατηρεί ο Εντ Μίλιμπαντ, σκιώδης υπουργός Επιχειρήσεων και Ενέργειας του αντιπολιτευόμενου κόμματος των Εργατικών στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Το να κλείνουν εργοστάσια είναι λυπηρή εξέλιξη»
4: “πολιτικές“
Η προμήθεια λιπασμάτων θεωρείται συχνά ζήτημα εθνικής σημασίας, δεδομένου του αντίκτυπού της στις αποδόσεις των καλλιεργειών και στη συνέχεια στην προσφορά τροφίμων. Αυτές οι πολιτικές έχουν μειώσει ή περιορίσει το δυναμικό εξαγωγής λιπασμάτων σε μεγάλους προμηθευτές στην παγκόσμια αγορά, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της Ρωσίας και της Αιγύπτου. Αυτό έχει σφίξει περαιτέρω την παγκόσμια αγορά λιπασμάτων.
5: Γεωπολιτικοί κίνδυνοι
Η αγορά λιπασμάτων έχει επηρεαστεί από γεωπολιτικές αναταραχές το 2021. Η πιο σημαντική είναι η επιβολή οικονομικών κυρώσεων στη Λευκορωσία από την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Η Λευκορωσία προμηθεύει σχεδόν το ένα πέμπτο της παγκόσμιας ποτάσας και είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας. Η πιθανή αφαίρεση της προσφοράς ποτάσας από τη Λευκορωσία έχει προκαλέσει αβεβαιότητα στην αγορά δεδομένης της συμβολής της χώρας στην παγκόσμια προσφορά.
Τα μέλη της IFA εργάζονται σκληρά για να βοηθήσουν στην κάλυψη της ζήτησης με βιώσιμο τρόπο αυξάνοντας τις παραγωγικές τους ικανότητες λιπασμάτων, λύνοντας ζητήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας και επενδύοντας σε έργα που βελτιώνουν την πρόσβαση στα λιπάσματα στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Το κόστος ανεβαίνει λόγω της ενεργειακής κρίσης και σε κάποιες χώρες θα χρειαστεί να παρέμβουν οι κυβερνήσεις για την ενίσχυση των επιδοτήσεων των αγροτών προκειμένου να εξασφαλιστούν οι βασικές προμήθειες.
Η Κίνα αυστηροποιεί τις εξαγωγές λιπασμάτων λόγω των φόβων για τις ανατιμήσεις που μπορεί να πλήξουν τη δική της αγορά, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι είναι βασική εξαγωγέας λιπασμάτων για Ινδία, Πακιστάν και χώρες της ΝΑ Ασίας.
«Τελειώνουν τα αποθέματα»
Την κατάσταση αυτή περιγράφει με τα πιο μελανά χρώματα στη «ΝΚ», αποκαλύπτοντας ότι το νησί βρίσκεται αντιμέτωπο με μια πρωτοφανή κρίση, που θα αρχίσει να φαίνεται ξεκάθαρα με την έλευση του νέου χρόνου, ο γενικός γραμματέας του Παραρτήματος Κρήτης του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, γεωπόνος Γιάννης Σμυρνάκης.
«Σε όλα τα λιπάσματα οι τιμές αυξάνονται διαρκώς. Και αυτό δεν καθορίζεται από την αγορά των λιπασμάτων. Είναι καθαρά θέμα κόστους του φυσικού αερίου, το οποίο και χρησιμοποιείται για να παραχθούν οι πρώτες ύλες. Μάλιστα, κάποια εργοστάσια στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν κλείσει λόγω του κόστους παραγωγής.
Έτσι, έχουν παρουσιαστεί οι ελλείψεις, και όλα τα λιπάσματα πια έχουν φτάσει να πωλούνται σε πολύ υψηλές τιμές. Ταυτόχρονα, λόγω πάλι του κόστους του φυσικού αερίου, έχει αυξηθεί πολύ και το κόστος των μεταφορικών», υποστηρίζει ο Γιάννης Σμυρνάκης, και εξηγεί ότι τα λιπάσματα εκείνα που φτιάχνονται στην Ελλάδα χρησιμοποιούν πρώτες ύλες οι οποίες και εισάγονται, αφού πρώτες ύλες λιπασμάτων δεν έχουμε στη χώρα μας.
«Αυτό το οποίο δηλαδή συμβαίνει αυτή τη στιγμή είναι καθαρά λόγω του ενεργειακού κόστους και μόνο. Πέρυσι, η Βραζιλία και η Ινδία είχαν “τραβήξει” πάρα πολύ μεγάλες ποσότητες λιπασμάτων, οπότε εκεί οι πρώτες αυξήσεις ήταν κυρίως λόγω της προσφοράς και της ζήτησης.
Αλλά τώρα οι αυξήσεις που υπάρχουν είναι καθαρά λόγω του ενεργειακού κόστους. Άρα, για να πέσουν αυτή τη στιγμή οι τιμές των λιπασμάτων, πρέπει να παρέμβει η Ευρωπαϊκή Ένωση κυρίως στο φυσικό αέριο. Επομένως, οι εταιρείες δεν πάνε να αισχροκερδήσουν. Αντιθέτως, έχουν κλείσει τα εργοστάσιά τους γιατί, όσα λιπάσματα και αν παράγουν, ξέρουν πως δε θα μπορέσει ο Ευρωπαίος παραγωγός να τα χρησιμοποιήσει», ξεκαθαρίζει στη «ΝΚ» ο γενικός γραμματέας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Γιάννης Σμυρνάκης.
Μάλιστα, στο σημείο αυτό, ο ίδιος λέει κατηγορηματικά πως «οι ελλείψεις των λιπασμάτων που βλέπουμε να υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη χώρα μας είναι μικρές, σε σχέση με τις ελλείψεις που θα δούμε να διαμορφώνονται με τη νέα χρονιά και κυρίως στην περίοδο της άνοιξης. Στην Κρήτη βέβαια, μέχρι στιγμής, στα λιπάσματα της ελιάς υπάρχουν οι διαθέσιμες ποσότητες. Αλλά οι τιμές τους είναι, σε σχέση με πέρυσι, από διπλάσιες μέχρι και τριπλάσιες».
Ο Γιάννης Σμυρνάκης ξεκαθαρίζει ότι, αν η Ε.Ε. δεν παρέμβει στη μείωση του κόστους του φυσικού αερίου, τόσο οι παραγωγοί της Ευρώπης λόγω κόστους παραγωγής, όσο και οι καταναλωτές, λόγω της ακρίβειας, θα βιώσουν μέσα στο επόμενο διάστημα δραματικές καταστάσεις. «Μιλάμε για όλα τα τρόφιμα. Επίσης, η κατάσταση αυτή υπάρχει και στην κτηνοτροφία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κι αυτό διότι έχουν αυξηθεί πάρα πολύ οι τιμές του καλαμποκιού, του τριφυλλιού και όλων των πρώτων υλών. Και οι προβλέψεις δεν είναι καλές.
Οι χώρες που παράγουν αυτές τις πρώτες ύλες λένε πως, με το κόστος της ουρίας αυτή τη στιγμή να ξεπερνάει τα 1.000 ευρώ τον τόνο, θα μειώσουν τις καλλιέργειές τους κατά εκατομμύρια στρέμματα. Και αυτό θα συμπαρασύρει τις τιμές των πρώτων υλών των ζωοτροφών σε ακόμα μεγαλύτερα επίπεδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται», αναφέρει ο γενικός γραμματέας του Παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ.
Αντλήθηκαν πληροφορίες από : https://www.neakriti.gr/
Ανατιμήσεις και στα ζιζανιοκτόνα που παράγονται στην Κίνα
Στο μεταξύ, εκτός από τις ελλείψεις, υπάρχουν μεγάλες ανατιμήσεις και σε συγκεκριμένα ζιζανιοκτόνα. Όπως εξηγεί ο Γιάννης Σμυρνάκης, «γενικά στα φυτοφάρμακα δεν έχουμε δει μεγάλες ανατιμήσεις. Αλλά σε κάποιους κωδικούς, όπως είναι συγκεκριμένα ζιζανιοκτόνα, υπάρχουν αυξήσεις που αναμένεται να είναι ακόμα μεγαλύτερες μέσα στο 2022. Και να σας πω, για παράδειγμα, ότι το Glyphosate, που είναι το βασικό ζιζανιοκτόνο που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην ελληνική και παγκόσμια αγορά, εκτός του ότι έχει και αυτό μεγάλες ανατιμήσεις, είναι επίσης ελλειμματικό. Και δεν ξέρουμε αν οι ποσότητες που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση αρκούν για να γίνει η ζιζανιοκτονία στην Ευρώπη.
Αυτά δεν επηρεάζονται από το φυσικό αέριο. Αυτά έχουν έλλειψη επειδή έχουν κλείσει λόγω κορωνοϊού τα εργοστάσια παραγωγής στην Κίνα, κι έτσι στην αγορά της Κίνας δεν υπάρχουν στοκ. Όμως, το 90% των ζιζανιοκτόνων παράγονται σε Κίνα και Ινδία. Ωστόσο κι εδώ έχουμε επιπτώσεις από το ενεργειακό κόστος.
Διότι έχουμε το μεταφορικό. Φανταστείτε ότι στα κοντέινερ που έρχονται από την Κίνα η αύξηση είναι της τάξεως του 700% στο μεταφορικό τους κόστος για τη χώρα μας!». Μέχρι στιγμής, ελλείψεις δεν αναμένονται μόνο στα χαλκούχα σκευάσματα και στα εντομοκτόνα.
Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Έβρου Γιάννης Μαργαριτίδης ανέφερε χαρακτηριστικά ότι το κόστος ενός σακιού λιπάσματος πέρσι ήταν 18 € και φέτος ανέβηκε στα 37€, υπερδιπλασιάζοντας την τιμή.
