Μία νέα μελέτη, η πρώτη του είδους της που δημοσιεύεται στον τομέα της ελαιοκαλλιέργειας, έχει αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα των εφαρμογών ορυκτής αργίλου στην άμβλυνση της ολοένα και παρατεταμένης και ακραία καλοκαίρια σχετίζεται με κλιματική αλλαγή στις μεσογειακές περιοχές ελαιοκαλλιέργειας.
Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι τέτοιες θεραπείες είναι ευεργετικές έναντι ορισμένων παρασίτων εντόμων, αλλά καμία δεν έχει εξετάσει τις επιπτώσεις τους στην απόδοση ή την ποιότητα του ελαίου.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Horticulturae, αναφέρει τα αποτελέσματα πειραμάτων πεδίου που πραγματοποιήθηκαν στη Λακωνία της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου του 2021. Δείτε επίσης:Μετρήθηκε η δύναμη δέσμευσης άνθρακα των ελαιώνων
Επιλέχθηκε η Κορωνέικη, η πιο κοινή ποικιλία ελιάς που χρησιμοποιείται για την παραγωγή λαδιού στην Ελλάδα, και μελετήθηκαν δέντρα τόσο υπό συνθήκες άρδευσης όσο και υπό συνθήκες άρδευσης.
Πριν από τη δοκιμή, πραγματοποιήθηκαν προκαταρκτικά πειράματα στους νομούς Κρήτης και Στερεάς Ελλάδας χρησιμοποιώντας την ποικιλία Μεγαρίτικη, εκτός από την Κορωνέικη.
Τα δέντρα που μελετήθηκαν επιλέχθηκαν με βάση την ομοιόμορφη ανάπτυξη και τις παρόμοιες αναμενόμενες αποδόσεις και ήταν απαλλαγμένα από ορατά συμπτώματα ελλείψεων θρεπτικών συστατικών, προσβολών από παράσιτα ή μολύνσεων από ασθένειες.
Όλα τα δέντρα ήταν 30 ετών, είχαν διαμορφωθεί σε ανοιχτό βάζο και φυτεύτηκαν σε πλέγμα 7 επί 7 μέτρων, τα οποία διαχειρίζονταν σύμφωνα με τις συνήθεις τοπικές πρακτικές (λίπανση, κλάδεμα, εφαρμογή φυτοφαρμάκων κ.λπ.), οι οποίες εφαρμόστηκαν ομοιόμορφα σε όλα τα δέντρα.
Κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου, οι μέγιστες θερμοκρασίες τον Ιούλιο, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο ήταν 40 °C, 43 °C και 36 °C, αντίστοιχα.
Τα τελευταία χρόνια, αρκετές μεσογειακές χώρες έχουν βιώσει δραστικές μειώσεις στην παραγωγή ελαιολάδου, με αποδόσεις που αγγίζουν το 50% του προτύπου.
Παρά τη φυσική ανθεκτικότητα των ελαιόδεντρων, η υπερβολική ζέστη, η υψηλή ηλιακή ακτινοβολία και η παρατεταμένη ξηρασία, ειδικά κατά την ανθοφορία και την ανάπτυξη των καρπών, μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία και την παραγωγικότητα των δέντρων.
Τα δέντρα και από τις δύο ομάδες ψεκάστηκαν με ορυκτούς αργίλους χρησιμοποιώντας τεχνολογία φιλμ σωματιδίων είτε τον Ιούλιο είτε τον Αύγουστο.
Οι άργιλοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν καολίνης, τάλκης και ατταπουλγίτης. Ο καολινικός άργιλος έχει δοκιμαστεί στο παρελθόν με κάποια επιτυχία για την προστασία των καρπών του ροδιού από την υπερβολική ζέστη και την ηλιακή ακτινοβολία στη νότια Ισπανία.
Υπό συνθήκες άρδευσης, η εφαρμογή τάλκη αύξησε την παραγωγή ελαίου ανά δέντρο κατά περίπου 22%, του καολίνη κατά 17% και του ατταπουλγίτη κατά 5% σε σύγκριση με τα μη επεξεργασμένα δέντρα.
Σε συνθήκες βροχής, όπου τα δέντρα αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες περιβαλλοντικές πιέσεις, η εφαρμογή τάλκη τον Ιούλιο είχε ως αποτέλεσμα την υψηλότερη αύξηση στην απόδοση σε λάδι, στο 80%. Ο ατταπουλγίτης, που εφαρμόστηκε τον Αύγουστο, αύξησε την παραγωγή λαδιού κατά 57%, ενώ ο καολίνης, που εφαρμόστηκε τον Ιούλιο, την αύξησε κατά περισσότερο από 50%. Αυτά τα κέρδη αποδώθηκαν στις ανακλαστικές και υδατοδιαλυτές ιδιότητες των αργίλων, οι οποίες βοηθούν στη διατήρηση της ενυδάτωσης των φύλλων και στη μείωση της θερμοκρασίας του φυλλώματος.
Εκτός από την απόδοση, αναλύθηκε και η ποιότητα του λαδιού. Οι δείκτες απορρόφησης υπεριώδους ακτινοβολίας, όπως οι K232 και K270, οι οποίοι αντανακλούν την πρωτογενή και δευτερογενή οξείδωση, βελτιώθηκαν και με τις τρεις επεξεργασίες αργίλου, ιδιαίτερα με τάλκη και καολίνη.
Ο τάλκης και ο καολίνης αυξήθηκαν επίσης φαινολικού περιεχομένου και στις δύο συνθήκες άρδευσης, αν και οι επιπτώσεις ήταν αμελητέες υπό συνθήκες άρδευσης, με μόνη εξαίρεση την τυροσόλη. Η συγκέντρωση τυροσόλης επηρεάστηκε σημαντικά, καθώς ήταν υψηλότερη σε έλαια από δέντρα που είχαν υποστεί επεξεργασία με τάλκη τον Ιούλιο.
Αυτό ευθυγραμμίζεται με προηγούμενη έρευνα που υπογραμμίζει τον ρόλο της θερμότητας και του υδατικού στρες στην τόνωση της σύνθεσης αντιοξειδωτικών ενώσεων στα ελαιόδεντρα. Υπό συνθήκες βροχής, οι συγκεντρώσεις σχεδόν όλων των ανιχνευμένων φαινολικών ενώσεων (oleocanthal, ολεακεΐνη, τυροσόλη, λουτεολίνη και απιγενίνη) επηρεάστηκαν σημαντικά από τις θεραπείες.
Η ανάλυση της σύνθεσης λιπαρών οξέων αποκάλυψε ότι τα έλαια από τα δέντρα που είχαν υποστεί επεξεργασία είχαν υψηλότερη αναλογία ελαϊκού οξέος και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, ιδιαίτερα υπό συνθήκες βροχής.
Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι οι χαμηλότερες θερμοκρασίες στο φυλλώμα μπορεί να διατηρήσουν τις ενζυματικές δραστηριότητες που εμπλέκονται στη βιοσύνθεση του ελαίου, μετριάζοντας τη μετατροπή του ελαϊκού οξέος σε λινολεϊκό οξύ υπό θερμική καταπόνηση. Αυτό έχει προηγουμένως υποτεθεί ότι εξηγεί τις διαφορές στη σύνθεση του ελαίου μεταξύ θερμών και ψυχρών κλιμάτων.
Οι κλιματικές καταπονήσεις επηρεάζουν κάθε στάδιο ανάπτυξης της ελιάς, από τη διαφοροποίηση των οφθαλμών και την ανθοφορία έως την ανάπτυξη και την ωρίμανση των καρπών.
Μειωμένες ώρες ψύξης μπορεί να διαταράξει την ανάπτυξη των ανθικών μπουμπουκιών, ενώ η ακραία καλοκαιρινή ζέστη μπορεί να μειώσει την περιεκτικότητα σε λάδι και να μεταβάλει τα προφίλ λιπαρών οξέων.
Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι αυξάνοντας την ανθεκτικότητα των δέντρων στις σκληρές καλοκαιρινές συνθήκες, η παραγωγή του επόμενου έτους επηρεάζεται επίσης θετικά λόγω της βελτιωμένης ανθοφορίας, της ανάπτυξης καρπών και της ανάπτυξης νέων βλαστών.
Ενώ καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η εφαρμογή σωματιδίων αργίλου είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο, οι συγγραφείς προειδοποιούν ότι πολλαπλοί παράγοντες επηρεάζουν τον βαθμό βελτίωσης που επιτυγχάνεται.
Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τον χρόνο εφαρμογής, τις εδαφικές συνθήκες και τις πρακτικές διαχείρισης, όπως η άρδευση.
Πιστεύουν ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να προσαρμοστεί η τεχνική στις τοπικές συνθήκες και τις ποικιλίες των περιοχών-στόχων, καθώς και για να ενσωματωθούν τέτοιες θεραπείες με άλλα μέτρα που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα.
“«Πιστεύω ότι τα επόμενα βήματα θα πρέπει να είναι η συνδυασμένη εφαρμογή ορυκτών αργίλων με άλλα προϊόντα ανακούφισης με διαφορετικό τρόπο δράσης», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Πέτρος Ρούσσος. Olive Oil Times.
“Επιπλέον, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να βρεθεί ο ακριβής χρόνος και ποια ορυκτή άργιλος ταιριάζει καλύτερα υπό ορισμένες συνθήκες σε κάθε ποικιλία, καθώς είδαμε ότι διαφορετικές ποικιλίες αντιδρούν διαφορετικά σε αυτά τα αργιλικά υλικά, ενώ οι αρδευόμενοι ελαιώνες [αντιδρούν επίσης διαφορετικά] σε αυτούς που αρδεύονται με βροχή», πρόσθεσε.
Ο Ρούσσος πιστεύει επίσης ότι ενώ η ανεξάρτητη έρευνα είναι ζωτικής σημασίας, οι κυβερνήσεις μπορούν να κάνουν περισσότερα για να αντιμετωπίσουν τις κλιματικές απειλές για την ελαιοβιομηχανία.
“«Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να βοηθήσουμε τη βιομηχανία να προσαρμοστεί στην κλιματική αλλαγή», είπε. “Πρώτα απ ‘όλα, εκπαίδευση και πληροφόρηση [σχετικά] με το τι μπορεί να κάνει η βιομηχανία – εύκολες, φθηνές, οικονομικά προσιτές και αποτελεσματικές μεθόδους – για την υιοθέτησή τους.
“«Στη συνέχεια, λάβετε μέτρα για συγκεκριμένους στόχους», κατέληξε ο Ρούσσος. “Αυτό σημαίνει χρηματοδότηση συγκεκριμένων τομέων έρευνας, όπως η αξιολόγηση των ιθαγενών ποικιλιών ελιάς σε σενάρια κλιματικής αλλαγής, η προσαρμογή των καλλιεργητικών μεθόδων για την άμβλυνση των επιπτώσεων του στρες κ.λπ.
